การแสวงหาคำตอบ

มีคำถามหลายคำถามที่ยังคงค้นหาคำตอบไม่ได้ แต่คงไม่ใช่แค่หัวหน้าหรือทีมวิจัยที่จะต้องเป็นคนค้นหาคำตอบต่าง ๆ เหล่านั้น ชาวบ้านหรือสมาชิกในชุมชนต้องมีส่วนร่วมในการหาคำตอบด้วย ดังนั้น หน้าที่ของทีมวิจัยจึงอยู่ที่ว่าจะทำอย่างไรให้ชาวบ้านเข้ามามีส่วนร่วม ซึ่งไม่ใช่มามีส่วนร่วมแค่เชิงปริมาณ แต่้ต้องเป็นการมีส่วนร่วมเชิงคุณภาพด้วย ซึ่งคงต้องอาศัยระยะเวลาพอสมควร แต่ไม่ว่าจะลำบากแค่ไหนทีมวิจัยก็จะเดินหน้าต่อไป เพราะการที่จะสร้างการมีส่วนร่วมนั้น เป็นทั้งวิธิีการและเป้าหมายของงานวิจัยครั้งนี้ ซึ่งจะผิดจะถูกคงไม่สำคัญ หากที่สำคัญที่ว่าชุมชนได้อะไร หรือเรียนรู้อะไรบ้าง และใครบ้างที่จะได้ประโยชน์ ซึ่งเป็นคำถามที่ทุกคนในชุมชนต้องหาคำตอบร่วมกันต่อไป